Η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 4,3% το 2024 και αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται με ρυθμό περίπου 4% ετησίως έως το 2027, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA).
Πολλοί συνδέουν αυτή την άνοδο με τα data centers και την εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI). Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Οι κυριότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της κατανάλωσης είναι η οικονομική ανάπτυξη σε χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Νοτιοανατολική Ασία, η αυξανόμενη χρήση κλιματιστικών, η άνοδος των ηλεκτρικών οχημάτων και η ενίσχυση της βαριάς βιομηχανίας.
Οι κύριοι πρωταγωνιστές: Κίνα, Ινδία και Νοτιοανατολική Ασία
Το 85% της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2027 θα προέλθει από αναδυόμενες οικονομίες. Ειδικά η Κίνα πρωταγωνιστεί, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 50% της αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας το 2024.
Η παραγωγή ηλιακών πάνελ, μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα κατανάλωσε το 2024 περίπου 300 τεραβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας – ποσότητα ίση με την ετήσια κατανάλωση της Ιταλίας! Παράλληλα, η αύξηση της βαριάς βιομηχανίας και η συνεχής εξάπλωση των κλιματιστικών οδηγούν σε ακόμη υψηλότερη κατανάλωση.
Data Centers: Ένας μικρός αλλά σημαντικός παίκτης
Τα data centers θα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% της παγκόσμιας αύξησης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030. Παρόλα αυτά, σε ανεπτυγμένες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, η ανάπτυξή τους έχει ήδη ανατρέψει τις τάσεις μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των τελευταίων δεκαετιών.
Στις ΗΠΑ, οι 10 πολιτείες με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη data centers κατέγραψαν αύξηση 10% στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ 2019 και 2023, ενώ στις υπόλοιπες 40 πολιτείες η κατανάλωση μειώθηκε κατά 3%. Το μέλλον των data centers, ιδιαίτερα αυτών που σχετίζονται με την AI, παραμένει αβέβαιο, με εκτιμήσεις που ποικίλλουν σημαντικά.
Κλιματική αλλαγή και ενεργειακό μέλλον
Η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι απαραίτητα αρνητική για το κλίμα. Η αντικατάσταση των συστημάτων φυσικού αερίου με αντλίες θερμότητας ή η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων μπορεί να μειώσει τις εκπομπές. Ωστόσο, το ενεργειακό δίκτυο σε πολλές χώρες εξακολουθεί να βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα.
Τα καλά νέα είναι ότι η ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αναμένεται να καλύψει μεγάλο μέρος αυτής της αύξησης. Μόνο η ηλιακή ενέργεια μπορεί να καλύψει το 50% της νέας ζήτησης έως το 2027. Παράλληλα, η πυρηνική ενέργεια επιστρέφει δυναμικά, με αναβιώσεις στη Γαλλία, επανεκκινήσεις στην Ιαπωνία και νέα εργοστάσια στην Κίνα και την Ινδία.
Για να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών, η ανάπτυξη καθαρών πηγών ενέργειας πρέπει να είναι αρκετά γρήγορη ώστε όχι μόνο να καλύψει τη νέα ζήτηση, αλλά και να αντικαταστήσει τις υπάρχουσες ρυπογόνες μονάδες άνθρακα και φυσικού αερίου.
Η ενεργειακή μετάβαση βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Ο ρυθμός ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών και η επένδυση σε καθαρές τεχνολογίες θα κρίνουν αν η αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας θα αποτελέσει απειλή ή ευκαιρία για τον πλανήτη.
