Η τεχνητή νοημοσύνη προχωρά με ραγδαίους ρυθμούς, και μαζί της γεννιούνται νέοι κίνδυνοι. Ένας από τους πιο ύπουλους είναι η χειραγώγηση μέσω AI πρακτόρων. Αυτοί οι ψηφιακοί συνομιλητές, χάρη στην υπερ-ανάλυση δεδομένων και την προσαρμογή στις αντιδράσεις μας, μπορούν να μας πείσουν να αγοράσουμε προϊόντα, να αλλάξουμε πολιτικές απόψεις ή ακόμα και να πάρουμε αποφάσεις ενάντια στο συμφέρον μας—χωρίς να το καταλάβουμε.
Γιατί η αλληλεπίδραση με την AI είναι άνιση
Όταν συνομιλείτε με έναν άνθρωπο που προσπαθεί να σας επηρεάσει, έχετε τη δυνατότητα να διαβάσετε τη γλώσσα του σώματος, να αναλύσετε τις προθέσεις του και να εντοπίσετε πιθανές ανακρίβειες. Όμως, με την AI τα πράγματα είναι διαφορετικά:
- Οι AI πράκτορες προσαρμόζονται τέλεια στις αντιδράσεις μας. Χρησιμοποιούν τεχνικές ανάλυσης συναισθημάτων, εντοπίζουν την αβεβαιότητά μας και αναδιαμορφώνουν τη στρατηγική τους σε πραγματικό χρόνο.
- Μπορούν να προσωποποιήσουν την επικοινωνία. Η φωνή, το ύφος, η εμφάνιση και η συμπεριφορά τους θα διαμορφώνονται με βάση τα προσωπικά μας δεδομένα για να μας κάνουν πιο δεκτικούς.
- Γνωρίζουν ήδη τις προτιμήσεις μας. Σε αντίθεση με έναν ανθρώπινο πωλητή που ξεκινά από το μηδέν, η AI μπορεί να έχει πρόσβαση στο ιστορικό μας, τις συνομιλίες μας και τις διαδικτυακές μας συνήθειες.
Ένα σενάριο από το μέλλον που ήδη γίνεται πραγματικότητα
Το 2023, η ταινία μικρού μήκους Privacy Lost παρουσίασε ένα σενάριο που φάνταζε επιστημονική φαντασία: μια οικογένεια σε εστιατόριο όπου οι σερβιτόροι είναι AI avatars. Αυτοί προτείνουν φαγητά και ποτά χρησιμοποιώντας εξατομικευμένες στρατηγικές πειθούς, γνωρίζοντας ακριβώς τι θα τους δελεάσει.
Μόλις δύο χρόνια αργότερα, εταιρείες τεχνολογίας βρίσκονται σε έναν αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη AI-powered γυαλιών επαυξημένης πραγματικότητας (AR glasses), που θα μπορούν να αξιοποιηθούν με παρόμοιους τρόπους.
Πώς Μπορούμε να Προστατευτούμε από την Ψηφιακή Χειραγώγηση;
Για να αποφύγουμε το ενδεχόμενο η AI να γίνει υπερ-χειραγωγητικός παράγοντας στην καθημερινότητά μας, χρειαζόμαστε έξυπνες ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν διαφάνεια και έλεγχο:
- Απαγόρευση των “feedback loops” χειραγώγησης – Οι AI πράκτορες δεν πρέπει να μπορούν να βελτιστοποιούν τις τακτικές τους βασισμένοι στις αντιδράσεις μας σε πραγματικό χρόνο.
- Υποχρεωτική γνωστοποίηση σκοπού – Όταν ένας AI πράκτορας προσπαθεί να μας πουλήσει κάτι, να μας επηρεάσει πολιτικά ή να μας πείσει για ιατρικές αποφάσεις, πρέπει να μας ενημερώνει ξεκάθαρα για τον στόχο του.
- Περιορισμός της πρόσβασης στα προσωπικά δεδομένα – Η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρέπει να έχει δικαίωμα να χρησιμοποιεί το προσωπικό μας ιστορικό για να ενισχύσει την πειστικότητά της.
Το διακύβευμα: Θα κερδίσουμε ή θα χάσουμε το παιχνίδι των ανθρώπων;
Η χειραγώγηση υπήρχε πάντα στην κοινωνία, αλλά ποτέ δεν είχαμε απέναντί μας μια δύναμη τόσο προσαρμοστική και αόρατη όσο η τεχνητή νοημοσύνη. Αν δεν θέσουμε ηθικά και νομικά όρια, οι AI πράκτορες δεν θα μας στοχεύουν απλώς – θα βρίσκουν την τέλεια ατομική στρατηγική για τον καθένα μας.
Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την πρόκληση, αλλά μόνο αν δράσουμε έγκαιρα.
Αντιμετωπίζουμε έναν νέο κίνδυνο: η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας επηρεάζει χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Οφείλουμε λοιπόν να μάθουμε πώς οι AI πράκτορες αξιοποιούν προσωπικά δεδομένα και ψυχολογικές τεχνικές για να μας πείσουν και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό.
