Η Vast Space, που ιδρύθηκε από τον γκουρού του crypto Jed McCaleb, θα πραγματοποιήσει δύο αποστολές στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και στοχεύει να εκτοξεύσει τον πρώτο της διαστημικό σταθμό, τον Haven-1, μέχρι το τέλος του 2025.
Η Vast Space, με έδρα την Καλιφόρνια, έχει μεγάλες φιλοδοξίες. Η εταιρεία στοχεύει στην εκτόξευση ενός εμπορικού διαστημικού σταθμού, του Haven-2, σε χαμηλή γήινη τροχιά έως το 2028, ο οποίος θα επιτρέψει στους αστροναύτες να παραμείνουν στο διάστημα μετά τον παροπλισμό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) το 2030. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρεί να εισέλθει δυναμικά στα σχέδια της NASA για την ανάπτυξη εμπορικών διαστημικών σταθμών χαμηλής τροχιάς με συνεργαζόμενους οργανισμούς – αλλά οι πιο φιλόδοξοι από όλους είναι οι στόχοι της Vast Space για το τι θα βάλει τελικά στο διάστημα: έναν σταθμό που θα έχει τη δική του τεχνητή βαρύτητα.
«Γνωρίζουμε ότι στην έλλειψη βαρύτητας μπορούμε να ζήσουμε ένα χρόνο περίπου, και μάλιστα σε συνθήκες που δεν είναι εύκολες. Ίσως, όμως, η σεληνιακή ή η αρειανή βαρύτητα να είναι αρκετή για να ζούμε άνετα για μια ολόκληρη ζωή. Ο μόνος τρόπος να το μάθουμε είναι η κατασκευή σταθμών με τεχνητή βαρύτητα, που αποτελεί τον μακροπρόθεσμο στόχο μας», λέει ο Max Haot, διευθύνων σύμβουλος της Vast.
Η Vast Space ιδρύθηκε το 2021 από τον 49χρονο προγραμματιστή και επιχειρηματία Jed McCaleb, δημιουργό των peer-to-peer δικτύων eDonkey και Overnet, καθώς και του πρώην ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων Mt. Gox. Η Vast Space ανακοίνωσε στα μέσα Δεκεμβρίου μια συνεργασία με την SpaceX για την εκτόξευση δύο αποστολών στον ISS, οι οποίες θα αποτελέσουν ορόσημα στο σχέδιο της εταιρείας να εκτοξεύσει τον πρώτο της διαστημικό σταθμό, τον Haven-1, αργότερα το 2025. Οι αποστολές, που δεν έχουν ακόμη επίσημες ημερομηνίες εκτόξευσης, εντάσσονται στο πρόγραμμα ιδιωτικών αποστολών αστροναυτών της NASA, το οποίο αποσκοπεί στην ανάπτυξη μιας διαστημικής οικονομίας σε χαμηλή γήινη τροχιά.
Για τη Vast, αυτό αποτελεί μέρος μιας μακροπρόθεσμης επιχειρηματικής στρατηγικής. «Η κατασκευή ενός φυλακίου που μιμείται τεχνητά τη βαρύτητα θα χρειαστεί 10 έως 20 χρόνια, καθώς και ένα ποσό χρημάτων που δεν διαθέτουμε τώρα», παραδέχεται ο Haot. «Ωστόσο, για να κερδίσουμε το πιο σημαντικό συμβόλαιο στην αγορά του διαστημικού σταθμού, που είναι η αντικατάσταση του ISS, με τους πόρους του ιδρυτή μας, θα εκτοξεύσουμε τέσσερις ανθρώπους σε ένα [SpaceX] Dragon το 2025. Θα παραμείνουν στο Haven-1 για δύο εβδομάδες και στη συνέχεια θα επιστρέψουν με ασφάλεια, αποδεικνύοντας στη NASA την ικανότητά μας πριν από οποιονδήποτε ανταγωνιστή».
Χώρος για έναν ακόμη;
Αυτό που προσπαθεί να κάνει η Vast Space, δείχνοντας τις δυνατότητές της, είναι να εμπλακεί στο πρόγραμμα της NASA Commercial Destinations in Low Earth Orbit (CLD), ένα πρόγραμμα που εγκαινίασε η διαστημική υπηρεσία το 2021 με επιχορήγηση 415 εκατομμυρίων δολαρίων για την υποστήριξη της ανάπτυξης ιδιωτικών σταθμών χαμηλής τροχιάς γύρω από τη Γη.
Τα χρήματα διατέθηκαν αρχικά σε τρία διαφορετικά έργα: ένα από την εταιρεία αεροδιαστημικής και άμυνας Northrop Grumman, η οποία έκτοτε αποχώρησε από το πρόγραμμα- μια κοινοπραξία με την ονομασία Starlab- και το Orbital Reef, από την Blue Origin του Jeff Bezos. Η Vast δεν έχει σύμβαση με την αμερικανική διαστημική υπηρεσία, αλλά στοχεύει να ξεπεράσει τους ανταγωνιστές της, δείχνοντας στη NASA ότι μπορεί να βάλει έναν διαστημικό σταθμό στο διάστημα πριν από αυτούς τους άλλους. Η υπηρεσία θα επιλέξει ποιον σταθμό του έργου θα υποστηρίξει το δεύτερο εξάμηνο του 2026.
Με αυτόν τον τρόπο, η Vast δανείζεται από το εγχειρίδιο της SpaceX. Η Vast Space έχει αντλήσει όχι μόνο προσωπικό, αλλά και στοιχεία σχεδιασμού εξοπλισμού και οχημάτων από την εταιρεία του Elon Musk, ενώ παράλληλα επιχειρεί να υιοθετήσει την εμπορική της στρατηγική: να είναι έτοιμη πριν από οποιονδήποτε άλλον, έχοντας τεχνολογίες και διαδικασίες που έχουν ήδη χαρακτηριστεί και επικυρωθεί σε τροχιά. «Έχουμε μείνει πίσω», λέει ο Haot. «Τι μπορούμε να κάνουμε για να κερδίσουμε; Η απάντησή μας, στο δεύτερο εξάμηνο του 2025, θα είναι η εκτόξευση του Haven-1».
Το Haven-1 θα έχει κατοικήσιμο όγκο 45 κυβικών μέτρων, μια θύρα πρόσδεσης, έναν διάδρομο με αναλώσιμα υλικά για τους προσωπικούς χώρους διαβίωσης του πληρώματος, ένα εργαστήριο και ένα αναπτυσσόμενο κοινόχρηστο τραπέζι που θα έχει στηθεί δίπλα σε ένα θολωτό παράθυρο ύψους περίπου ενός μέτρου. Στο σκάφος, σε ύψος περίπου 425 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης, ο σταθμός θα χρησιμοποιεί συνδέσεις λέιζερ Starlink για την επικοινωνία με δορυφόρους σε χαμηλή γήινη τροχιά, τεχνολογία που δοκιμάστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της αποστολής Polaris Dawn το φθινόπωρο του 2024.
«Αν και δεν προορίζεται για τουρίστες ή δεν έχει σχεδιαστεί ως ξενοδοχείο, το Haven-1 θα διαθέτει άνετο και μοναδικό σχεδιασμό σε σύγκριση με τους προηγούμενους σταθμούς του», λέει ο Haot. «Θα φιλοξενεί επαγγελματίες αστροναύτες ή αυτοχρηματοδοτούμενα άτομα που θα εκτελούν σημαντικές εργασίες, καθώς το εργαστήριο θα είναι ένας επιδεικτικός σταθμός για το Haven-2, με τον οποίο στοχεύουμε να αντικαταστήσουμε τον ISS».
Η στρατηγική της Vast παραπέμπει επίσης κάπως σε εκείνη του άλλου εν εξελίξει σχεδίου εμπορικού σταθμού: αυτό της Axiom Space με έδρα το Τέξας, το οποίο προϋπήρχε του προγράμματος CLD της NASA. Η Axiom έχει συμβόλαιο με τη NASA για την παραγωγή μονάδων για τον ISS και σχεδιάζει να δημιουργήσει τον δικό της εμπορικό διαστημικό σταθμό χρησιμοποιώντας αυτές. Ο σταθμός της Axiom θα έπρεπε, θεωρητικά, να βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, αλλά στην πράξη η ακολουθία συναρμολόγησής του αναθεωρήθηκε πριν από λίγες εβδομάδες και η εταιρεία αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα.
Ένα New Haven
Μόλις εκτοξευθεί η αποστολή Haven-1, ο Haot είναι βέβαιος ότι σύντομα θα ακολουθήσει ο Haven-2, ένας μεγαλύτερος και αρθρωτός σταθμός. «Η πρώτη μονάδα θα είναι έτοιμη μέχρι το 2028, ώστε η NASA να έχει δύο χρόνια για να τη δοκιμάσει ενώ ο ISS είναι ακόμη σε λειτουργία. Τρεις ακόμη πανομοιότυπες μονάδες θα τεθούν σε τροχιά μεταξύ 2029 και 2030», λέει.
«Η πρώτη διαφορά από το Haven-1 θα είναι η πιστοποίηση από τη NASA, η οποία στη συνέχεια θα γίνει ο κύριος πελάτης μας. Επιπλέον, το Haven-2 θα έχει δύο θύρες πρόσδεσης και θα είναι 5 μέτρα μακρύτερο, με διπλάσιο όγκο υπό πίεση. Αυτό θα μας επιτρέψει να έχουμε περισσότερους πόρους υποστήριξης ζωής και περισσότερο χώρο».
Η κεντρική μονάδα του σταθμού, πάνω σε ένα διαστημόπλοιο της SpaceX, θα εκτοξευθεί στη συνέχεια το 2030, με τις ήδη εκτοξευμένες μονάδες να προσαρτώνται σε αυτήν. «Θα έχει διάμετρο 7 μέτρων, μια αεροθυρίδα για εξωαεροπορικές δραστηριότητες, μια θύρα πρόσδεσης και έναν ρομποτικό βραχίονα. Οι αρχικές τέσσερις μονάδες θα αναδιαμορφωθούν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του, για να προστεθούν άλλες τέσσερις το 2031 και το 2032». Συνολικά, ο σταθμός θα έχει τότε κατοικήσιμο όγκο 550 κυβικών μέτρων, ικανό να φιλοξενήσει έως και 12 άτομα. (Ο ISS έχει κατοικήσιμο όγκο 388 κυβικών μέτρων).
Πώς προβλέπεται να μοιάζει το Haven-2 όταν ολοκληρωθεί και τεθεί σε τροχιά, με οκτώ πανομοιότυπες μονάδες συνδεδεμένες στον πυρήνα του.
Μέχρι τότε, οι δοκιμές για την τεχνητή αναπαραγωγή της βαρύτητας θα έχουν ήδη ξεκινήσει, αλλά όχι στο Haven-2, το οποίο, έχοντας να χρησιμεύσει ως εργαστήριο, θα πρέπει να πληροί τα κριτήρια έλλειψης βαρύτητας που επιβάλλει η NASA: «Οι δοκιμές θα πραγματοποιηθούν στο Haven-1, το οποίο σχεδιάζουμε να αφήσουμε σε τροχιά για τρία χρόνια, μέχρι το 2028», λέει ο Haot. «Πριν εξαντλήσουμε τις λειτουργίες του, θα το περιστρέψουμε για να αναπαράγουμε τη σεληνιακή βαρύτητα στο τμήμα του ωφέλιμου φορτίου, αλλά χωρίς πλήρωμα. Αυτό θα μας φέρει πιο κοντά στον εταιρικό μας στόχο να συνεχίσουμε να προωθούμε την τεχνητή βαρύτητα».
Αδύνατον να μην παρατηρήσει κανείς, ωστόσο, το πώς οι φιλοδοξίες της Vast Space επικεντρώνονται σε μια εμπορική αγορά που είναι ανύπαρκτη μέχρι σήμερα. Ακόμη και σε αυτή την πρόκληση, ο Haot έχει μια απάντηση: «Μέχρι στιγμής, όλοι οι διαστημικοί σταθμοί έχουν κατασκευαστεί από κυβερνήσεις και σε υπέρογκες τιμές: Το σχέδιό μας θα επιτρέψει τη μείωση του κόστους κατά περίπου πέντε φορές ή ίσως και περισσότερο. Είμαστε σίγουροι ότι είναι ένας κερδοφόρος ορίζοντας, αλλά δεν είμαστε αφελείς- θα πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις». Το κλειδί, λέει ο Haot, θα είναι η εξασφάλιση της NASA ως πελάτη-άγκυρα και η ανάπτυξη από εκεί και πέρα. «Αν διασφαλίσουμε τα συμφέροντα όλων των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ISS και προσελκύσουμε κράτη που μέχρι τώρα δεν είχαν πρόσβαση στην αγορά, τότε – εφόσον καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μια αποδοτική και οικονομικά βιώσιμη εταιρεία – τα όνειρά μας θα γίνουν πραγματικότητα».
