Τα wearables και οι φωνητικοί βοηθοί έχουν ήδη αλλάξει τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με την τεχνολογία. Αλλά υπάρχει ένα ακόμη πιο ριζοσπαστικό βήμα που ελάχιστοι άνθρωποι έχουν βιώσει: η άμεση σύνδεση του εγκεφάλου με τον υπολογιστή.
Αυτή είναι η υπόσχεση των εγκεφαλοϋπολογιστικών διεπαφών (brain-computer interfaces ή BCIs): εμφυτεύματα στον εγκέφαλο που επιτρέπουν σε άτομα με παράλυση να κινούν κέρσορες, να “κλικάρουν” ή ακόμη και να μιλούν μέσω της σκέψης τους.
Και τώρα, η τεχνολογία αυτή φτάνει στο κρίσιμο της σημείο: το πέρασμα από το εργαστήριο στην αγορά.
Από την επίδειξη στην πραγματική χρήση
Μέχρι σήμερα, λιγότεροι από 100 άνθρωποι παγκοσμίως έχουν ζήσει με εμφυτευμένα BCIs. Όμως φέτος, οι αναγνώστες του MIT Technology Review τα ανέδειξαν ως την «11η Τεχνολογική Τομή» της χρονιάς, ξεπερνώντας ακόμη και τις υπερ-ρεαλιστικές deepfake εικόνες και τους δορυφόρους ανίχνευσης μεθανίου.
Ο λόγος; Μια χούφτα εταιρειών, όπως η Neuralink του Elon Musk, η Synchron από τις ΗΠΑ και η Neuracle από την Κίνα, δοκιμάζουν πλέον τα BCIs σε περισσότερους εθελοντές με στόχο την έγκριση για ευρεία χρήση.
Πού βρισκόμαστε σήμερα
Η Synchron εμφυτεύει έναν “stentrode”, ένα εμφύτευμα που τοποθετείται μέσω φλέβας στον εγκέφαλο, χωρίς χειρουργείο. Επιτρέπει στους χρήστες να επιλέγουν ανάμεσα σε βασικές εντολές τύπου on/off — όχι για Photoshop, αλλά αρκετό για επιλογή μηνυμάτων και απλές λειτουργίες. Ήδη έχει τοποθετηθεί σε 10 άτομα.
Η Neuralink έχει τοποθετήσει το εμφύτευμα N1 σε τρεις εθελοντές, με τον πρώτο εξ αυτών, τον Noland Arbaugh, να παίζει online σκάκι με τη σκέψη του. Το N1 διαθέτει πολλαπλά λεπτά ηλεκτρόδια που εμφυτεύονται κατευθείαν στον εγκέφαλο για μεγαλύτερη ακρίβεια.
Η Neuracle διεξάγει δοκιμές στην Κίνα και τις ΗΠΑ, με μία ενδιαφέρουσα προσέγγιση: ηλεκτρόδια που διεγείρουν το χέρι παραπληγικών ασθενών ώστε να το κινήσουν ξανά.
Από την καινοτομία στο προϊόν
Για χρόνια, τα BCIs έμοιαζαν περισσότερο με «νευροεπιστημονικό τρικ» παρά με πραγματική λύση για ασθενείς. Ένα άρθρο, μία επίδειξη, και μετά σιωπή. Τώρα όμως, με περισσότερες κλινικές δοκιμές από ποτέ (περίπου 25 διεθνώς), η μετάβαση σε προϊόν δείχνει πιο κοντά.
Η ερευνήτρια Michelle Patrick-Krueger, η οποία κατέγραψε όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, σημειώνει:
«Είμαστε στην εποχή της μετάφρασης — από την έρευνα στην εφαρμογή. Το αν θα δούμε ένα εμπορικό προϊόν μέσα στην επόμενη δεκαετία εξαρτάται από το αν μπορούν να ξεπεραστούν τεχνικά ζητήματα όπως η διάρκεια ζωής των εμφυτευμάτων και η ακρίβεια ελέγχου».
Μέχρι σήμερα, περίπου 71 άτομα έχουν καταφέρει να ελέγξουν υπολογιστή με το μυαλό τους, και τα εμφυτεύματα έχουν διατηρηθεί ενεργά έως και 15 χρόνια. Ωστόσο, τα περισσότερα περιστατικά αφορούν άνδρες στις ΗΠΑ, και μεγάλο ποσοστό των δεδομένων δεν έχει δημοσιευθεί επίσημα.
Το μεγάλο ερώτημα
Η τεχνολογία των BCIs είναι εντυπωσιακή, αλλά θα καταφέρει να γίνει πραγματικά χρήσιμη; Ή θα παραμείνει στο χώρο των εντυπωσιασμών;
Η απάντηση ίσως έρθει μέσα στα επόμενα 5-10 χρόνια. Τότε θα ξέρουμε αν οι εγκεφαλοϋπολογιστικές διεπαφές θα αλλάξουν τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τον ψηφιακό κόσμο — ή αν θα μείνουν μια υπόσχεση που δεν εκπληρώθηκε ποτέ.
