Ένα καλά χρηματοδοτούμενο δίκτυο παραπληροφόρησης με έδρα τη Μόσχα, με την ονομασία «Pravda» (η ρωσική λέξη για την «αλήθεια»), χρησιμοποιεί μια νέα στρατηγική για να επηρεάσει την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), διαχέοντας ψευδείς ισχυρισμούς και προπαγάνδα με στόχο τη διαμόρφωση της δημόσιας αντίληψης μέσω των απαντήσεων των AI μοντέλων.
Σύμφωνα με έρευνα του NewsGuard, το δίκτυο «Pravda» πλημμυρίζει τις διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης και τις βάσεις δεδομένων που τροφοδοτούν τα AI συστήματα με προπαγανδιστικές πληροφορίες υπέρ του Κρεμλίνου. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι το 33% των απαντήσεων των κορυφαίων εργαλείων AI επαναλαμβάνει ψευδείς ισχυρισμούς της ρωσικής προπαγάνδας.
AI Chatbots και Ρωσική Παραπληροφόρηση
Η έρευνα του NewsGuard ανέλυσε 10 από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες AI, όπως τα ChatGPT-4o (OpenAI), Copilot (Microsoft), Gemini (Google), Claude (Anthropic), Grok (xAI), Meta AI και Perplexity, μεταξύ άλλων. Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε 15 ψευδείς αφηγήσεις που έχουν διαδοθεί από το δίκτυο «Pravda» μεταξύ Απριλίου 2022 και Φεβρουαρίου 2025.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι AI πλατφόρμες:
- Επανέλαβαν ψευδείς ισχυρισμούς το 33,55% των περιπτώσεων
- Δεν απάντησαν καθόλου στο 18,22% των περιπτώσεων
- Αποδόμησαν τη ψευδή πληροφορία μόνο στο 48,22% των περιπτώσεων
Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι επτά από τα δέκα AI chatbots ανέφεραν ευθέως άρθρα από το δίκτυο «Pravda» ως έγκυρες πηγές ειδήσεων.
Πώς Λειτουργεί το Δίκτυο «Pravda»
Το «Pravda» δεν παράγει πρωτότυπο περιεχόμενο αλλά λειτουργεί ως «πλυντήριο» παραπληροφόρησης, αναπαράγοντας και αναδιανέμοντας ψευδείς ισχυρισμούς από ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, φιλοκυβερνητικούς influencers και επίσημους κρατικούς φορείς.
Σύμφωνα με το γαλλικό ερευνητικό ινστιτούτο Viginum, το δίκτυο διαχειρίζεται από την TigerWeb, μια εταιρεία πληροφορικής στην κατεχόμενη Κριμαία, που ανήκει στον Yevgeny Shevchenko. Ο Shevchenko έχει εργαστεί για εταιρείες που κατασκευάζουν κυβερνητικές ιστοσελίδες για τις ρωσικές αρχές της Κριμαίας.
Το δίκτυο έχει εξαπλωθεί ραγδαία, διατηρώντας 150 ιστοσελίδες σε 49 χώρες και δημοσιεύοντας 3,6 εκατομμύρια άρθρα μόνο το 2024. Ορισμένες από τις θεματικές ιστοσελίδες του περιλαμβάνουν:
- NATO.News-Pravda.com
- Trump.News-Pravda.com
- Macron.News-Pravda.com
Μεταξύ των ψευδών ισχυρισμών που έχει διαδώσει το «Pravda» είναι:
- Οι ΗΠΑ διατηρούν μυστικά εργαστήρια βιολογικών όπλων στην Ουκρανία.
- Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι φέρεται να καταχράστηκε στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ.
- Ο Ζελένσκι φέρεται να απαγόρευσε την πλατφόρμα Truth Social στην Ουκρανία (δεν υπήρξε ποτέ διαθέσιμη στη χώρα).
- Ο Ζελένσκι αγόρασε την εξοχική κατοικία «Eagle’s Nest» που συνδεόταν με τον Χίτλερ.
Το πρόβλημα της «διαμόρφωσης» των AI
Το αμερικανικό ινστιτούτο American Sunlight Project (ASP) προειδοποίησε ότι το «Pravda» είναι πιθανό να έχει σχεδιαστεί για να χειραγωγεί τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) αντί να στοχεύει άμεσα το ανθρώπινο κοινό. Ονομάζει αυτή την τακτική «LLM grooming», δηλαδή την εσκεμμένη δηλητηρίαση των μοντέλων AI με ψευδείς πληροφορίες, ώστε να αυξάνεται η πιθανότητα αναπαραγωγής τους.
Σύμφωνα με το ASP, το «Pravda» δημοσιεύει κατά μέσο όρο 20.273 άρθρα κάθε 48 ώρες, δημιουργώντας ένα τεράστιο όγκο περιεχομένου που επηρεάζει τις αναζητήσεις στο διαδίκτυο και τα δεδομένα που συλλέγουν τα chatbots AI.
Ρωσία και Τεχνητή Νοημοσύνη
Η στρατηγική αυτή συμβαδίζει με τη γενικότερη προσπάθεια της Ρωσίας να επηρεάσει την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Σε ομιλία του τον Νοέμβριο του 2023, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι τα δυτικά εργαλεία AI «αγνοούν και λογοκρίνουν τη ρωσική κουλτούρα» και δεσμεύτηκε για μεγαλύτερες επενδύσεις στην ανάπτυξη ρωσικών AI μοντέλων.
Συμπέρασμα
Η διείσδυση του δικτύου «Pravda» στα κορυφαία AI chatbots εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την αξιοπιστία της τεχνητής νοημοσύνης στην εποχή της παραπληροφόρησης. Οι εταιρείες AI θα πρέπει να υιοθετήσουν πιο αυστηρά μέτρα φιλτραρίσματος και να συνεργαστούν με ειδικούς για την αντιμετώπιση της ξένης παρέμβασης στα μοντέλα τους.
