Από την αναμονή σε μια ουρά για το νέο trend εστιατορίου μέχρι την υπομονή για μια σκηνή μετά τους τίτλους τέλους μιας ταινίας, η απόφαση να περιμένουμε ή να εγκαταλείψουμε εξαρτάται από συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου μας.
Η υπομονή δεν αφορά μόνο τον αυτοέλεγχο, αλλά και την αξιολόγηση της αξίας μιας ανταμοιβής. Νέα έρευνα του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας με επικεφαλής τον ψυχολόγο Joe Kable έδειξε ότι άτομα με βλάβες σε συγκεκριμένες περιοχές του μετωπιαίου φλοιού δυσκολεύονται να εκτιμήσουν πότε αξίζει να περιμένουν.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι διαφορετικές περιοχές του μετωπιαίου φλοιού συμβάλλουν με ξεχωριστό τρόπο στην ικανότητα της επίμονης αναμονής», αναφέρει η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroscience.
Το πείραμα της υπομονής
Οι ερευνητές εξέτασαν άτομα με βλάβες σε τρεις περιοχές του μετωπιαίου φλοιού: τον κοιλιομετωπιαίο προμετωπιαίο φλοιό (vmPFC), τον ραχιομετωπιαίο προμετωπιαίο φλοιό (dmPFC) και την πρόσθια νησιδιακή έλικα (AI). Οι συμμετέχοντες κάθονταν μπροστά σε έναν υπολογιστή όπου εμφανιζόταν ένα εικονικό νόμισμα που αύξανε σε αξία όσο περισσότερο περίμεναν. Αν το πωλούσαν στη σωστή στιγμή, κέρδιζαν 10 σεντς. Αν το πουλούσαν νωρίς ή πολύ αργά, έχαναν χρήματα.
Η ωρίμανση του νομίσματος ακολουθούσε δύο μοτίβα:
- Υψηλής επιμονής: Το νόμισμα μπορούσε να ωριμάσει ανά πάσα στιγμή μέσα σε 20 δευτερόλεπτα, οπότε η αναμονή ήταν η καλύτερη στρατηγική.
- Περιορισμένης επιμονής: Αν δεν ωρίμαζε μέσα στα πρώτα 2 δευτερόλεπτα, δεν θα ωρίμαζε για 40 δευτερόλεπτα, οπότε δεν άξιζε η αναμονή.
Τι αποκάλυψε η έρευνα
Τα άτομα με βλάβες στον κοιλιομετωπιαίο προμετωπιαίο φλοιό (vmPFC) ήταν γενικά λιγότερο διατεθειμένα να περιμένουν, ανεξάρτητα από το αν άξιζε ή όχι. Αν και περίμεναν περισσότερο στις δοκιμές υψηλής επιμονής, ο χρόνος αναμονής τους ήταν μικρότερος από των υγιών ατόμων. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται σε μια διαφορετική υποκειμενική εκτίμηση της αξίας της αναμονής.
Αντίθετα, όσοι είχαν βλάβες στον ραχιομετωπιαίο προμετωπιαίο φλοιό (dmPFC) και στην πρόσθια νησιδιακή έλικα (AI) είχαν παρόμοιους χρόνους αναμονής με τα υγιή άτομα, αλλά δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν στις συνθήκες του πειράματος. Όταν έκαναν το λάθος να πουλήσουν νωρίς ένα μη ώριμο νόμισμα, ήταν πιθανό να επαναλάβουν το ίδιο λάθος.
Υπομονή… για περισσότερα
Αυτή η μελέτη δείχνει ότι διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου παίζουν ρόλο στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την αναμονή. Μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να εξετάσουν πώς αυτές οι εγκεφαλικές λειτουργίες συνδέονται με ψυχικές διαταραχές που επηρεάζουν την υπομονή και τη λήψη αποφάσεων. Το αν αξίζει να περιμένουμε, φαίνεται πως εξαρτάται – κυριολεκτικά – από τον εγκέφαλό μας.
